FHHNC

Familiaire hypomagnesiemie met hypercalciurie en nefrocalcinose (FHHNC) is een zeldzame aandoening waarbij er door een afwijking in de nierbuisjes (tubuli) te veel verlies van magnesium en calcium via de urine optreedt. De ziekte wordt veroorzaakt door een fout (mutatie) in het genetisch materiaal (DNA), in dit geval in het claudine 16 of claudine 19 gen. Claudines zijn transporteiwitten in de nierbuisjes die het mogelijk maken om zouten en mineralen op te nemen. Claudine 16 en 19 bevinden zich in de lis van Henle, een specifiek onderdeel van het nierbuisje, waar zij de heropname van de mineralen magnesium en calcium vanuit de voorurine naar het bloed mogelijk maken.

Kenmerken en symptomen

Mutaties in de claudine 16 of 19 genen verstoren de heropname van magnesium en calcium in het nierbuisje en veroorzaken zo verlies van magnesium en calcium via de urine. Hoewel een verlaagd magnesiumgehalte in het bloed verschillende klachten kan geven zoals spierzwakte en spiertrillingen/trekkingen, staan deze bij de meeste patiënten met FHHNC niet op de voorgrond. Patiënten met FHHNC presenteren zich meestal op jonge leeftijd met urineweginfecties, dorst en veel plassen. Andere veel voorkomende problemen zijn het ontstaan van nierstenen en kalkneerslagen in de nier (nefrocalcinose). Patiënten met een mutatie in de claudine 19 genen kunnen ook ernstige oogafwijkingen hebben. Verder wordt er in de meeste gevallen te veel bijschildklierhormoon geproduceerd en ontwikkelen de meeste patiënten chronisch nierfalen door de kalkneerslagen in de nier.

Overerving

FHHNC is een erfelijke ziekte, die meestal autosomaal recessief overerft. Dit betekent dat een persoon deze aandoening krijgt wanneer hij of zij zowel in het erfelijk materiaal afkomstig van vader als dat van moeder een claudine 16 of claudine 19 mutatie heeft. Omdat er dus twee mutaties nodig zijn, en de mutaties vrij zeldzaam zijn, is de kans dat kinderen van een patiënt met FHHNC de ziekte ook hebben niet groot. Broers en zussen van patiënten hebben daarentegen wel een grotere kans (25%) om ook FHHNC te hebben.

Diagnose

De diagnose FHHNC wordt gesteld op basis van genetisch onderzoek, waarbij twee mutaties in hetzij de claudine 16 of 19 genen kunnen worden aangetoond.

Behandeling

De oorzaak van FHHNC kan niet worden behandeld. Met andere woorden: het onderliggende probleem (de gestoorde magnesium- en calciumheropname) kan niet verholpen worden. De behandeling bestaat daarom uit het behandelen van de zout- en mineraalstoornissen en is gericht op het voorkomen of behandelen van klachten en complicaties. Patiënten zullen levenslang hoge doseringen magnesium tabletten moeten slikken en eventueel medicijnen die de calciumuitscheiding verminderen en/of de kans op nierstenen en nefrocalcinose verminderen.

Prognose

FHHNC is een chronische aandoening, dat wil zeggen dat het levenslang blijft bestaan, waarbij patiënten meestal bij een dokter gespecialiseerd in nierziekten (internist-nefroloog) onder behandeling blijven. De prognose verschilt tussen patiënten. Gemiddeld zal een derde van de patiënten met FHHNC op de leeftijd van 15 jaar al ernstig nierfalen hebben ontwikkeld waarvoor uiteindelijk nierfunctievervangende behandeling (dialyse, niertransplantatie) noodzakelijk is.